Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012

Νόμος είναι το δίκιο της αγοράς

Την έκπληξη των περαστικών προκάλεσε, το πρωί της Δευτέρας, η βιτρίνα του πολυκαταστήματος Fokas στην Ερμού, που έγραφε «πεινασμένος αλλά σικ». Προφανές κίνητρο ήταν η διαφήμιση διά του εντυπωσιασμού αν και οι... κακοπροαίρετοι έβλεπαν ως στόχο την πρόκληση αγανάκτησης και τελικά καταστροφής της βιτρίνας, ώστε να εισπραχθεί η σχετική ασφάλεια. Άλλωστε τα οικονομικά της εταιρείας είναι σε οικτρή κατάσταση, με τον ιδιοκτήτη να προσφεύγει λίγα 24ωρα νωρίτερα στο άρθρο 99.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, έκπληξη προκάλεσε η αποκάλυψη ότι οι ιδιοκτήτες μιας άλλης αλυσίδας του κλάδου, της Sprider, προκάλεσαν πυρκαγιά που κατέστρεψε γραφεία και αποθήκες της εταιρείας, προκειμένου κατά την απόφαση να εισπράξουν την ασφάλεια. Πρόκειται για χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας νοοτροπίας που ευδοκιμεί στον επιχειρηματικό κόσμο: Σε συνθήκες ζούγκλας όπου «ο θάνατός σου είναι η ζωή μου», οι κανόνες ηθικής εκλείπουν και οι νόμοι παραβιάζονται όπου είναι εφικτό.
Όσο σκληρότερος είναι ο ανταγωνισμός, τόσο πιο αδίστακτοι γίνονται οι κυνηγοί του κέρδους. Περίοδοι ακραίας κρίσης οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές και πλήρη αποκοπή από την κοινωνική πραγματικότητα. «Μα γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι;», φέρεται να αναρωτιόταν η Μαρία Αντουανέτα, για τους εξεγερμένους Γάλλους. «Μα γιατί δεν αγοράζουν;» θα αναρωτιούνται οι ιδιοκτήτες των πολυκαταστημάτων, που επιδιώκουν τη λειτουργία της αγοράς τις Κυριακές. Λες και τα καταστήματα είναι άδεια επειδή οι καταναλωτές εργάζονται τις ώρες λειτουργίας τους και όχι επειδή δεν έχουν χρήματα...
Ο παραλογισμός και η αδυναμία κατανόησης της κοινωνικής πραγματικότητας διατρέχουν το σύνολο της πολιτικής που υπαγορεύει η τρόικα και υιοθετεί η κυβέρνηση. Ακόμα χειρότερα, ο ίδιος παραλογισμός χαρακτηρίζει γενικότερα τις πολιτικές που υπαγορεύει το Βερολίνο και υιοθετούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. «Μοιάζουν με τους γιατρούς του μεσαίωνα, που έκαναν αφαιμάξεις στους ασθενείς, τους αρρώσταιναν χειρότερα και στη συνέχεια τους έκαναν ακόμα μεγαλύτερες αφαιμάξεις», σχολίαζε χθες για την πολιτική των Ευρωπαίων ο νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν.
Στο Όσλο, όπου προχθές έσπευσαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες για λίγα λεπτά θετικής δημοσιότητας, έντονη ήταν η ανησυχία ότι ύστερα από ένα χρόνο θα λειτουργήσει στην Ιταλία η δημοκρατία και θα αντικατασταθεί ο τεχνοκράτης - πρωθυπουργός από κάποιον πολιτικό. «Η διακοπή των μεταρρυθμίσεων θα ήταν μια επικίνδυνη εξέλιξη για την Ευρώπη», προειδοποίησε χθες ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Γκουίντο Βεστερβέλε.
Οι Ιταλοί (όπως προ μερικών μηνών, οι Γάλλοι, οι Έλληνες και οι Ολλανδοί) μπορούν ελεύθερα να επιλέξουν ποιος... θα εφαρμόσει τις πολιτικές που υπαγορεύει η τρόικα. Κι ας έχει ήδη αποδειχθεί περίτρανα ότι αυτές ευθύνονται για τα κύματα ύφεσης, ανεργίας και φτώχειας που σαρώνουν την Ευρώπη φέτος το Χειμώνα. Όσο η πολιτική των κυβερνήσεων συνεχίζει να υπακούει στη λογική των αγορών, θα παραμένει κοντόφθαλμη και παράλογη. Οι τεχνοκράτες υπουργοί θα αδιαφορούν επιδεικτικά ακόμα και για τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Θα συνεχίζουν να κατεδαφίζουν το θεσμικό οικοδόμημα δεκαετιών, που προστάτευε την πλειονότητα των πολιτών.
Θα αδιαφορούν για ηθικές αξίες γενεών, που συνέβαλαν στη συνοχή και την αρμονική λειτουργία της κοινωνίας. Και ως αντίδραση, θα προκαλούν κοινωνικές εντάσεις που όλο και συχνότερα θα καταλήγουν σε εξεγέρσεις. Κάπως έτσι, κάθε χρόνο θα εμφανίζεται σε όλο και περισσότερες Ευρωπαϊκές πόλεις η παράφραση της γνωστής ευχής, που γράφτηκε προ τετραετίας στους τείχους της Αθήνας: «Merry crisis and happy new fear».

Χάρης Σαββίδης
hsav@pegasus.gr

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου